I. Wydziedziczenie
Tak unormowane wydziedziczenie jest daleko idące w skutkach, bo nie tylko odsuwa wyżej wymienione osoby od dziedziczenia, lecz pozbawia je również dochodzenia stosownej wierzytelności pieniężnej. Tak więc w granicach przyznanej spadkodawcy wolności testowania może on nie tylko wyłączyć spadkobierców ustawowych od dziedziczenia, ale także pozbawić ich zachowku.
II. Testament negatywny (wyłączenie od dziedziczenia)
Z kolei testamentem negatywnym będzie tylko takie rozrządzenie, w którym spadkodawca nie podał przyczyny wyłączenia od dziedziczenia, bądź takie, w którym wskazana przyczyna nie mieści się w dyspozycji w/w art. 1008 k.c.
Odrębność unormowania wydziedziczenia pozwala przyjąć, że sytuacja spadkobiercy ustawowego wyłączonego od dziedziczenia w drodze testamentu negatywnego jest taka, jakby nie dożył on chwili otwarcia spadku. Gdy zatem spadkobiercą tym będzie dziecko spadkodawcy, wówczas udział spadkowy, który by mu przypadał, przypadnie jego zstępnym.
Skutkiem testamentu negatywnego będzie z reguły dziedziczenie ustawowe według zasad przyjętych w kodeksie cywilnym z pominięciem wyłączonego. Spadkobierca uprawniony do zachowku wyłączony od dziedziczenia w drodze testamentu negatywnego – a nie wydziedziczony zgodnie z art. 1008 k.c. nie traci roszczenia o zachowek. Do pozbawienia bowiem spadkobiercy uprawnionego do zachowku tego świadczenia pieniężnego niezbędna jest szczególna postać wyłączenia od dziedziczenia, tj. wydziedziczenie przez spadkodawcę z przyczyn w ustawie wskazanych. Rezygnacja spadkodawcy z możności wydziedziczenia spadkobiercy uprawnionego do zachowku i wyłączenie go od dziedziczenia jedynie w drodze testamentowego rozrządzenia negatywnego nie pozbawia zatem takiego spadkobiercy roszczenia o to świadczenie pieniężne (tak: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 1975 r., III CZP 14/75).
Podsumowując wyłączenie od dziedziczenia w drodze testamentu negatywnego oraz wydziedziczenie nie są instytucjami tożsamymi i choć w zamyśle mają wywoływać taki sam skutek to jednak tak nie jest. Nie wiążą się też z koniecznością spełnienia takich samych wymogów. Testament negatywny wyłącza spadkobiercę od dziedziczenia, jednakże w przeciwieństwie do wydziedziczenia, nie pozbawia go prawa do zachowku.
W jaki sposób i czy w ogóle rozporządzić swoim majątkiem po śmierci – warto zawsze skonsultować z adwokatem lub radcą prawnym.
W przypadku, gdybyś potrzebował porady prawnej w wyżej wymienionym lub innym zakresie – zachęcam do kontaktu.