W pierwszej kolejności należy wskazać, że ustawodawca w art. 113 § 2 KRO określił katalog elementów składających się na pojęcie kontaktów z dzieckiem. Katalog ten ma charakter otwarty, a w ramach wspomnianego katalogu można wyodrębnić:
Zablokowanie kontaktów z dzieckiem jest działaniem bezprawnym, dlatego pokrzywdzonemu rodzicowi przysługują następujące środki ochrony:
I. Postępowanie w sprawach dotyczących wykonywania kontaktów z dzieckiem
Egzekucja kontaktów z dzieckiem dzielona jest na dwa etapy – pierwszy, w którym sąd zagraża rodzicowi, który narusza orzeczenie lub ugodę sądową tym, że zostanie zobowiązany do zapłaty kary pieniężnej na rzecz drugiego rodzica, jeśli naruszenia będą w dalszym ciągu występowały oraz drugi etap, w którym kary te będą już przez sąd wymierzane.
Sądem właściwym we wspomnianych sprawach jest sąd rodzinny (art. 568 KPC). Postępowanie wszczynane jest na wniosek. Przed wydaniem wspomnianych postanowień sąd jest obowiązany wysłuchać uczestników postępowania.
Pamiętać należy, że podstawą wszczęcia postępowania wykonawczego jest orzeczenie sądu lub ugoda zawarta przed sądem, których wykonalność została stwierdzona przez sąd, albo też ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd.
Przy okazji poruszonego tematu egzekucji kontaktów z dzieckiem warto wspomnieć też o możliwość zwrotu uzasadnionych wydatków poniesionych w związku z przygotowaniem kontaktu z dzieckiem, jeżeli do tego kontaktu nie doszło wskutek niewykonania lub niewłaściwego wykonania przez osobę, pod której pieczą się dziecko znajduje. Uprawnienie żądania wydatków statuuje art. 59817 § 1 KPC. Przepis ten nie precyzuje, jakie wydatki podlegają zwróceniu, katalog ten jest otwarty. Przykładowo w szczególności można żądać zwrotu kosztów mających na celu zapewnienie wykonywania kontaktów z dzieckiem (koszty podróży i pobytu dziecka oraz osoby towarzyszącej dziecku). Trzeba jednak pamiętać, że wydatki te muszą być uzasadnione.
II. Zadośćuczynienie za krzywdę
Pozbawienia rodzica kontaktu z dzieckiem stanowi krzywdę zarówno po stronie dziecka jak i tego rodzica. Poprzez krzywdę rozumie się cierpienia psychiczne i emocjonalne powstałe w związku z pozbawieniem kontaktu z dzieckiem.
Przy dochodzeniu należności tytułem zadośćuczynienia za wyrządzoną krzywdę należy posiłkować się przepisami kodeksu cywilnego. Postępowanie takie będzie toczyło się przed sądem cywilnym przed którym należy wykazać krzywdę, jej wysokość wyrażoną w dochodzonej sumie pieniężnej oraz związek przyczynowo-skutokowy pomiędzy zachowaniem pozwanego (rodzica uniemożliwiającego kontakt z dzieckiem) a doznaną krzywdą.
Zgodnie z poglądem prezentowanym w judykaturze jako naruszenie więzi rodzinnej pozwalające na dochodzenie zadośćuczynienia z art. 448 KC kwalifikuje się celowe bezpośrednie utrudnianie przez jedno z rodziców kontaktów drugiego rodzica z dzieckiem (tak: wyr. SA w Gdańsku z 23.9.2005 r., I ACa 554/05, Pal. 2006, Nr 9–10, s. 308; wyr. SA w Katowicach z 4.11.2011 r., I ACa 374/11; por. też wyr. SA w Gdańsku z 15.7.2015 r., I ACa 202/15, Legalis).
III. A może bez sądu?
Oczywiście działania w w/w sprawach warto poprzedzić LISTEM ADWOKACKIM kierowanym do rodzica naruszającego nasze prawa, w którym zostanie zawarte wezwanie do zaprzestania naruszeń jak i zostaną wskazane konsekwencje dalszych naruszeń tj. skierowanie sprawy na drogę postepowania sądowego. Nierzadko zdarza się, że list adwokacki jest wystarczającym środkiem do osiągnięcia zamierzonego efektu w postaci zmiany zachowania drugiej strony.
IV. Zmiany w zakresie władzy rodzicielskiej
Rozwiązaniem na długotrwałe, celowe uniemożliwianie kontaktów z dzieckiem może być także zmiana w zakresie ustalonej władzy rodzicielskiej. Trzeba zaznaczyć, że ograniczenie władzy rodzicielskiej rodzicowi wiodącemu i przyznanie pełnej rodzicowi, któremu kontakty są utrudniane/uniemożliwiane jest kwestią dużo bardziej złożoną, trudniejszą do osiągnięcia zamierzonego orzeczenia i nie można powiedzieć, że będzie to środek do ukarania rodzica, który niestosuje się do orzeczenia o kontaktach. Ingerencja Sądu we władzę rodzicielską ma miejsce wyjątkowo i w szczególnych sytuacjach, gdy dobro dziecka jest zagrożone.
Jaki środek będzie najlepszy w sprawie zawsze należy dobrze przemyśleć, w szczególności skonsultować z adwokatem lub radcą prawnym.
W przypadku, gdybyś potrzebował porady prawnej w wyżej wymienionym lub innym zakresie – zachęcam do kontaktu.